Metodyka niesprzyjająca rozwojowi, czyli o tym, jak "czyta się" poezję współczesną w podręcznikach do literatury i kultury na poziomie szkoły podstawowej - rozpoznanie problemu

Abstract

Autor tekstu krytycznie ujmuje proponowane w podręcznikach do szkoły podstawowej do kształcenia kulturowo - literackiego sposoby metodycznego (niemetodycznego?) opracowania poezji współczesnej. Analizie poddaje przede wszystkim płaszczyznę pytań i poleceń organizujących lekturę wybranych wierszy i wskazuje najbardziej widoczne prawidłowości w zakresie projektowanych działań dydaktycznych. Wśród powszechnych i szkodliwych tendencji wskazuje zasadniczo: a. wykorzystanie poezji dla rozwijania wiedzy z zakresu gramatyki i teorii literatury; b. wyzyskanie tekstów lirycznych jako pretekstów dla działań pozaliterackich; c. infantylizowanie odbioru poważnych utworów poetyckich oraz redukowanie ich walorów myślowych i artystycznych w toku analizy uproszczonej, ukierunkowanej na szeroko pojęty instrumentalizm.

Puentując swoje rozważania autor formułuje kilka kluczowych, jego zdaniem, dyrektyw, które powinny wyznaczać płaszczyznę projektowania pracy nad utworami poetyckimi w podręcznikach szkolnych. Postuluje m.in. ograniczenie instrumentalizmu na rzecz kulturowej integracji, podporządkowanie poetyki i teorii literatury dążeniu do rozumienia symbolicznych i metaforycznych znaczeń wpisanych w dzieła literackie. Głosi także potrzebę wnikliwego czytania tekstu w odwołaniu do doświadczenia ucznia na drodze do rozpoznań egzystencjalnych sytuacji człowieka w świecie oraz, w związku z tym, upomina się o świadomy wybór do lektury utworów trudnych, których odbiór musi jednak zawsze łączyć się z dojrzałą metodycznie propozycją ich opracowania.