Słownik pojęć podstawowych
PDF

Słowa kluczowe

edukacja humanistyczna
subiektywność
cele uczenia
program
język polski (jako przedmiot nauczania) humanistic education
subjectivity
learning goals
curriculum
Polish language (as a subject taught at school)

Jak cytować

Kołodziej, P. (2021). Słownik pojęć podstawowych. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Ad Didacticam Litterarum Polonarum Et Linguae Polonae Pertinentia, 12(330), 89–118. https://doi.org/10.24917/20820909.12.7

Abstrakt

The text explains the basic concepts that constitute the foundation of the original philosophy of humanistic education, implemented within the Polish language as a subject taught at school. This concept is based on the consistently respected idea of subjectivity, and therefore has an anthropological and cultural character. Among other things, the author answers the questions of why, what and how to teach at school. Guided by the principle „my language is my world”, he encourages people to change the way of thinking about education. Proposing a new language for describing school reality, the author thoroughly and critically analyzes the language that is dominat in contemporary educational discourse - in order to draw attention to its imprecision, non-functionality or complete inadequacy - and thus to show how „the language thinks instead of us” and what negative consequences this entails in practice.

https://doi.org/10.24917/20820909.12.7
PDF

Bibliografia

Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, wstęp i red. G. Godlewski, Warszawa 2003.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Arendt H., Życie umysłu, przeł. H. Buczyńska-Garewicz, R. Piłat, B. Baran, Warszawa 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

B. C. [Bożena Chrząstowska], Od Redakcji, „Polonistyka” 1992, nr 2.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Balicki J., Rola podręcznika w nauczaniu języka ojczystego, przedruk z pisma „Zrąb” 1932, nr 4.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego, t. II, L–P, Warszawa 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bartmiński J., Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bartmiński J., Tokarski R., Językowy obraz świata a spójność tekstu, [w:] Teoria tekstu. Zbiór studiów, red. T. Dobrzańska, Wrocław 1986.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bloom H., Jak czytać i po co, przeł. A. Kunicka, Warszawa 2019.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Boryś W., Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Braudel F., Historia i trwanie, przeł. B. Geremek, przedmową opatrzyli B. Geremek,
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

W. Kula, Warszawa 1999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Camus A., Dżuma, przeł. J. Guze, Warszawa 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Cassirer E., Esej o człowieku, przeł. A. Staniewska, Warszawa 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Cofalik J., Malarstwo i muzyka w nauczaniu języka polskiego, Katowice 1961.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Delsol Ch., Nienawiść do świata. Totalitaryzmy i ponowoczesność, przeł. M. Chojnacki, Warszawa 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Długosz-Kurczabowa K., Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego, Warszawa 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Eagleman D., Mózg, opowieść o nas, przeł. A. Wojciechowski, Poznań 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Everett D.L., Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości, przeł. A. Tuz, Warszawa 2019.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Everett D.L., Język. Narzędzie kultury, przeł. Z. Wąchocka, P. Paszkowski, Kraków 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gadamer H.-G., Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane, wybór, oprac. i wstęp K. Michalski, przeł. M. Łukasiewicz, K. Michalski, Warszawa 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Godlewski G., Wstęp: słowo o antropologii słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, wstęp i red. G. Godlewski, Warszawa 2003, s. 7–17.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gołaszewska M., Człowiek w zwierciadle sztuki. Studium z pogranicza estetyki i antropologii filozoficznej, Warszawa 1977.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gombrowicz W., Ferdydurke, Kraków 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Graeber D., Dług. Pierwsze pięć tysięcy lat, przeł. B. Kuźniarz, Warszawa 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Guiraud P., Semiologia, przeł. S. Cichowicz, Warszawa 1974.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Guzik B., Powinnościowy model języka w dyskursie edukacyjnym, Kraków 2003, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/hypokeimenon;4008488.html [dostęp: 20.02.2021], https://www.ore.edu.pl/wp-content/ uploads/2018/03/podstawa-programowa-ksztalcenia-ogolnego-z-komentarzem. -szkola-podstawowa-jezyk-polski.pdf [dostęp: 1.03.2021].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Jędrychowska M., Najpierw człowiek. Szkolna edukacja kulturowo-literacka a problem kształcenia dydaktycznego polonistów. Refleksja teleologiczna, Kraków 1996.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kahneman D., Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, przeł. P. Szymczak, Poznań 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kania I., Kanon kultury: Sztywna forma czy żywa treść?, „Znak” 1994, nr 7, s. 38–44.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kasprzak P., Kłakówna Z.A., Kołodziej P., Regiewicz A., Waligóra J., Edukacja w czasach cyfrowej zarazy, Toruń 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kłakówna Z.A., Jakoś i jakość, Kraków 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kłakówna Z.A., Język, który myśli za ciebie, „Kwartalnik Edukacyjny” 2018, nr 92, s. 25–39.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kłakówna Z.A., Język polski. Wykłady z metodyki. Akademicki podręcznik myślenia o zawodzie szkolnego polonisty, Kraków 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kłakówna Z.A., Język spraw ludzkich, w cyklu Zapiski na marginesach starych i nowych lektur (4 lutego 2021), https://obywatele.news/4-lutego-2021-jezyk-spraw-ludzkich/ [dostęp: 25.02.2021].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kłakówna Z.A., Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji. Język polski w klasach IV–VI szkoły podstawowej, w gimnazjum i liceum, Kraków 2003.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kłakówna Z.A., Kołodziej P., Waligóra J., Pakt dla szkoły. Zarys koncepcji kształcenia ogólnego. Zaproszenie do dyskusji, Gdańsk 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kłakówna Z.A., Paradoksy edukacji humanistycznej, „Polonistyka. Innowacje” 2020, nr 12,
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pi/article/view/26227/23941 [dostęp: 15.01.2021].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kłakówna Z.A., Kołodziej P., Waligóra J., To lubię! Podręcznik do języka polskiego. Kształcenie kulturowo-literackie, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, klasa III, Kraków 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kołodziej P., Czas na obraz. Dzieło malarskie jako tekst i kontekst w szkolnym kształceniu humanistycznym (1880–1999), Kraków 2013.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kołodziej P., Dwadzieścia pięć twarzy dziewczyny z perłą. Praktyka czytania dzieł malarskich w procesie kształcenia kulturowo-literackiego, Kraków 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kołodziej P., Komisja Edukacji Narodowej: mała reinterpretacja wielkiego mitu, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia V”, Kraków 2014, s. 9–19. http://didactica.up.krakow.pl/article/view/2027/1722 [dostęp: 10.01.2021].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kołodziej P., Pakt dla szkoły: tradycja wielkich polskich reform oświatowych jako punkt odniesienia dla współczesnej koncepcji edukacji szkolnej, [w:] Z.A. Kłakówna, P. Kołodziej, J. Waligóra, Pakt dla szkoły. Zarys koncepcji kształcenia ogólnego. Zaproszenie do dyskusji, Gdańsk 2012, s. 28–52.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kołodziej P., Priorytety kształcenia „polonistycznego”, czyli o poszukiwaniu podstawy w „podstawie programowej”, „Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Lingua Polonae Pertinentia III”, Kraków 2011, s. 195–207.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kołodziej P., Przedwojenna „podstawa programowa”, „Polonistyka” 2011, nr 10, s. 19–26.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kołodziej P., Raport z oblężonego świata, „Polonistyka. Innowacje” 2020, nr 12, s. 109–139, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pi/article/view/26255/24019 [dostęp: 20.02.2021].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kołodziej P., Szkoła w świecie pozoru, [w:] Sprawcy i / lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej, red. M. Dudzikowa, K. Knasiecka-Falbierska, Kraków 2013, s. 204–220.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Król M., Lepiej stracić złudzenia niż być głupim, https://wyborcza.pl/ magazyn/ 7,124059,26805367, marcin-krol-lepiej-stracic-zludzenia-niz-byc-glupim.html# weekend#S.W-K.C-B.4-L.1.maly [dostęp: 20.02.2021].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Le Doux J., Historia naszej świadomości. Jak po czterech miliardach lat ewolucji powstał świadomy mózg, przeł. A. Binder, M. Binder, Kraków 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Łotman J., Struktura tekstu artystycznego, przeł. A. Tanalska, Warszawa 1984.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Młodkowski J., Aktywność wizualna człowieka, Warszawa–Łódź 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Myśliwski W., Przemówienie wygłoszone 10 marca 2009 roku na Uniwersytecie Opolskim z okazji otrzymania tytułu doctora honoris causa, [w:] Nadzieja, oprac. zbiorowe, Warszawa 2020, s. 44–50.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Obuchowski K., Człowiek intencjonalny, czyli o tym, jak być sobą, Poznań 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Okopień K., Podmiot czyli podrzutek, „Teksty Drugie” 1991, nr 3 (9).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Polonistyczna dydaktyka ogólna, red. J. Fiszbak, Łódź 2019.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pomykało W., Cele kształcenia i wychowania. Ideały wychowawcze, wzorce osobowe (z punktu widzenia świeckiego, [w:] Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało, Warszawa 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Prof. Bogusław Dopart: W szkolnych podręcznikach nie ma miejsca dla autorów drugorzędnych, https://krakow.wyborcza.pl/krakow/ 7,44425,26915710,magazyn-podreczniki- szkolne-edukacja-to-wielka-rzecz.html [dostęp: 27.03.2021].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ricoeur P., Filozofia osoby, przeł. M. Frankiewicz, Kraków 1992.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Rygielska M., O „tekście kultury”, „Zeszyty Etnologii Wrocławskiej” 2015, nr 1 (22).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sacks O., Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem, przeł. B. Jarzębska-Ziewiec, Poznań 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sacks O., Oko umysłu, przeł. J. Lang, Poznań 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Schiller F., Wiersze, przeł. W. Lewik, Gdańsk 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Schulz B., Opowiadania. Wybór esejów i listów, oprac. J. Jarzębski, Wrocław 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sławiński J., Literatura w szkole: dziś i jutro, [w:] tegoż, Teksty i teksty, Kraków 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Słownik języka polskiego, t. II, Warszawa 1999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Spitzer M., Jak uczy się mózg, przeł. M. Guzowska-Dąbrowska, Warszawa.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tischner J., Filozofia dramatu. Wprowadzenie, Kraków 2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tokarczuk O., Czuły narrator, Kraków 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, tłum. M. Gruszczyński, O. Latek, A. Lipszyc, A. Michalak, A. Rostkowska, M. Rychter, Ł. Sommer, oprac. nauk. T. Gadacz, wstęp A. Bielik-Robson, Warszawa 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Waligóra J., Ani rytuał, ani karnawał… O interpretacji tekstu literackiego w szkole (ponadgimnazjalnej). Warunki – strategie – perspektywy, Kraków 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Waśko A., O edukacji literackiej (nie tylko dla polonistów), Kraków 2019.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Witkiewicz S.I., Nowe formy w malarstwie. Szkice estetyczne. Teatr, oprac. i przypisy J. Leszczyński, Warszawa 1974.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Wittgenstein L., Tractatuslogico-philosophicus, Teza 5.6, przeł. B. Wolniewicz, Warszawa 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ziomek J.. Prace ostatnie. Literatura i nauka o literaturze, Warszawa 1994.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

„Żyjąc tracimy życie” – z prof. Marią Janion rozmawia Katarzyna Bielas, „Wysokie Obcasy” 2002, nr 13.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Prawa autorskie (c) 2021 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

Downloads

Download data is not yet available.