Słowa kluczowe
kształcenie językowe
językowy obraz świata
kompetencja kulturowa
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest wskazanie płaszczyzn integracji wewnątrz- i międzyprzedmiotowej determinowanych realizacją językowych zagadnień kulturoznawczych. Myśl kulturoznawcza rozwinęła się w dydaktyce języka polskiego w kontekście dyskusji prakseologicznej - sporu o koncepcję szkolnego kształcenia językowego, którego celem jest ustalenie proporcji celu praktyczno - normatywnego do teoretyczno - poznawczego. Rozwój kognitywizmu, lingwistyki kulturowej i badań nad językowym obrazem świata pokazał zasadność ponownego rozpatrzenia walorów poznawczego aspektu nauki o języku. Badanie języka jako specyficznego dokumentu historii duchowej i materialnej wykracza znacznie poza obszary działania tradycyjnej gramatyki opisowej, a może stać się ważnym i koherentnym elementem kształcenia kulturowego, uwzględniającego również doskonalenie kompetencji komunikacyjnej. Warunkiem świadomej i kompetentnej komunikacji jest bowiem dotarcie do semantycznej istoty języka, a zatem - między innymi - poznanie kulturalnego dziedzictwa zawartego w różnych jego płaszczyznach. Zarchiwizowany w języku obraz dawnych dziejów narodu, jego mentalności, poglądów, zwyczajów i obyczajów to kulturoznawczy materiał dydaktyczny, który przynosi potencjalnie wiele edukacyjnych korzyści, takich jak wdrażanie uczniów do świadomego uczestnictwa w kulturze oraz rozbudzenie ich zainteresowania nauką o języku. Zaletą językowego kształcenia kulturoznawczego są też jego perspektywy integracyjne. Kształcenie to może stać się elementem spójnej edukacji polonistycznej, realizowanej na drodze integracji wewnątrzprzedmiotowej. Treści kulturoznawcze są elementem scalającym kształcenie językowe z literacko - kulturowym. Zagadnienia kulturoznawcze otwierają też możliwość korelacji treści międzyprzedmiotowych stanowiąc bazę materiałową dla ścieżek edukacyjnych.
Słowa kluczowe: a
Bibliografia
Anusiewicz J., Kulturowa teoria języka. Zarys problematyki [w:] Język a kultura, t.1, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław 1991.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Anusiewicz J., Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław 1995.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Anusiewicz J, Dąbrowska A., Fleischer M., Językowy obraz świata i kultura. Projekt koncepcji badawczej [w:] Język a kultura, t.13, red. A. Dąbrowska, J. Anusiewicz, Wrocław 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bakuła K., Kształcenie językowe w szkole podstawowej w świetle współczesnych teorii psychologicznych i lingwistycznych. Projekt nowej metodyki, Wrocław 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bakuła K., Przeciw gramatyce, przeciw martwej tradycji [w:] Kompetencje szkolnego polonisty t.2, red. B. Chrząstowska, Warszawa 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bartmiński J., Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bartmiński J., Tokarski R., Językowy obraz świata a spójność tekstu [w:] Teoria tekstu. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska, Wrocław 1986.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Czarnowski S., Kultura [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, Warszawa 1996.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fleischer M., Obraz świata. Ujęcie z punktu widzenia teorii systemów i konstruktywizmu [w:] Język a kultura, t.13, red. A. Dąbrowska, J. Anusiewicz, Wrocław 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gaertner H., Dydaktyka nauki o języku ojczystym [w:] Wybór prac z metodyki nauczania języka polskiego, red. B. Wieczorkiewicz, Warszawa 1964.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Grudzińska K., Kształcenie językowe w opinii uczniów szkół ponadgimnazjalnych [w:] Wiedza o języku i kompetencje językowe uczniów, red. B. Niesporek – Szamburska, Katowice 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Grzegorczykowa R., Pojęcie językowego obrazu świata [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Jędrzejko E., Obraz dawnej Polski językiem malowany. Uwagi o etymologii, frazeologii i paremiologii [w:] W kręgu zagadnień dydaktyki języka i literatury polskiej. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Polańskiemu, red. H. Synowiec, Katowice 2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Karwatowska M., Kiedy językoznawcy używają terminu antropocentryzm? (Przegląd literatury) [w:] Z uczniem pośrodku. Podmiotowa dydaktyka literatury, języka i kultury, red. Z. Budrewicz, M. Jędrychowska, Kraków 1999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Klemensiewicz Z., Dydaktyka nauki o języku ojczystym, Lwów – Warszawa 1929.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kłakówna Z.A., Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji, Kraków 2003.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, red. E. Tabakowska, Kraków 2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kowalikowa J., ABC wiedzy o języku polskim, Kraków 2003.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Maćkiewicz J., Świat widziany poprzez język. „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne” 1988, nr 30.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Martyniuk W., Cele edukacji językowej, „Nowa Polszczyzna” 1999, nr 4.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Martyniuk W., Rozwijanie kompetencji kulturowej jako nadrzędny cel kształcenia [w:] Z.A. Kłakówna, P. Kołodziej, W. Martyniuk, I. Steczko, J.Waligóra, To lubię! Klasa 1[liceum]. Książka nauczyciela. Kraków 2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Mrazek H, Komunikacja językowa i nauka o języku w podręcznikach gimnazjalnych do kształcenia językowego [w:] Podręcznik jako narzędzie kształcenia polonistycznego w gimnazjum, red. H. Kosętka, Z. Uryga, Kraków 2002
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Mrazek H., Komunikacyjny model nauczania. „Nowa Polszczyzna” 1998, nr 1.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Mrazek H, Żeby uczeń odkrywał własny styl wypowiedzi [w:] Drogi i ścieżki polonistyki gimnazjalnej, red. Z. Uryga, Z. Budrewicz, Kraków 2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nitsch K., Kilka słów o celach nauczania języka ojczystego, „Rocznik Pedagogiczny” 1921, t.1.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Przeszłość w językowym obrazie świata, red. A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski, Lublin 1999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Rozwadowski J., O nauce języka ojczystego w szkołach i o rzeczach pokrewnych, „Język polski” 1926, nr 1.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Tabakowska E., Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, Kraków 2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Szober S., Zasady nauczania języka polskiego w zakresie szkoły powszechnej i gimnazjum niższego, Lwów- Warszawa 1923, s.145.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Wiedza o języku polskim w zreformowanej szkole, red. A. Mikołajczuk, J. Puzynina, Warszawa 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Zgółkowa H., Szkic językowego obrazu świata, „Polonistyka” 1997, nr 6.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##