Słowa kluczowe
didactics
education
literary studie
literary theory interpretacja
dydaktyka
edukacja
literaturoznawstwo
teoria literatury
Jak cytować
Abstrakt
The following article is a review of Grażyna Tomaszewska’s book entitled Praktyki czytania. Ponowoczesna interpretacja a szkoła (Gdańsk 2019). One of the major advantages of this publication is a contextual teaching strategy. Not only does it help to define the subject area of the text but also enables the reader to go beyond the presence and relate to the tradition, which tends to be a tough task in school reality. Thanks to an interesting mixture of the cultural texts, the localness (in the form of separateness and distinction) can mirror itself in a wider historical perspective. As a result, both the old and the contemporary show the quality of universality. In order to broaden the contexts, Tomaszewska also uses (post) modern interpretation theories (feminism, postcolonialism), which give the texts a fresh look and revise previous interpretations.
Being impressive theoretically-wise as it is (literary theory, literary science, didactics), Tomaszewska’s book still seems to have more powerful impact in practical aspects. Here, we can witness how interpretations of cultural texts are created, how they surprise and provoke. The author picks contemporary poems of Szymborska, Hartwig, Miłosz and Herbert along with Wiesław Myśliwski’s prose (Kamień na kamieniu) and Jacek Dehnel’s novel Matka Makryna. Recapturing of the tradition is presented through the books and heroes of Romanticism (including the mother Makryna), which, once again, proved to be a sense-making and life- giving movement that raises questions and brings meanings.
Bibliografia
Balcerzan E., Milczenie czytelnika, [w:] tegoż, Przez znaki. Granice autonomii sztuki poetyckiej. Na materiale polskiej poezji współczesnej, Gdańsk 2000, s. 27-31, http:// biblioteka.kijowski.pl/balcerzan%20edward/znaki.pdf [dostęp: 14.05.2020].
Bloomfield M.W., Alegoria jako interpretacja, przeł. Z. Łapiński, [w:] Alegoria, red. J. Abramowska, Gdańsk 2003.
Bourdieu P., J.C. Passeron, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, przeł. E. Ney- man, wstęp i red. naukowa A. Kłoskowska, Warszawa 1990.
Eco U., Interpretacja i historia, [w:] U. Eco, R. Rorty, J. Culler, Ch. Brookes-Rose, Interpretacja i nadinterpretacja, red. S. Collini, przeł. T. Bieroń, Kraków 1996.
Eco U., Pomiędzy autorem i tekstem, [w:] U. Eco, R. Rorty, J. Culler, Ch. Brookes-Rose, Interpretacja i nadinterpretacja, red. S. Collini, przeł. T. Bieroń, Kraków 1996.
Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przeł. T. Komendant, Warszawa 1998.
Hirsch E.D., Interpretacja obiektywna, przeł. P. Graff, „Pamiętnik Literacki” 1977, z. 3. Janus-Sitarz A., Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze. O praktykach czytania literatury w szkole. Konstatacje. Oceny. Propozycje, Kraków 2009.
Jędrychowska M., O godziwych i niegodziwych sytuacjach obcowania ucznia z literaturą (w szkole i poza szkołą), „Nowa Polszczyzna” 1997, nr 4.
Kłakówna Z.A., Język polski. Wykłady z metodyki, Kraków 2016.
Kłakówna Z.A., Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji, Kraków 2003.
Kołodziej P., O cierpieniu albo o Starych Mistrzach, którzy „nie mylili się nigdy”..., [w:] tegoż, Dwadzieścia pięć twarzy dziewczyny z perłą. Praktyki czytania dzieł malarskich w procesie kształcenia kulturowo-literackiego, Kraków 2018.
Koziołek R., Humanista sygnalista, [w:] tegoż, Wiele tytułów, Wołowiec 2019. Markiewicz H., Interpretacja semantyczna, [w:] tegoż, Wymiary dzieła literackiego, Kraków - Wrocław 1984.
Markiewicz H., O falsyfikowaniu interpretacji literackich, „Pamiętnik Literacki” 1996, z. 1.
Markowski M.P., Postkolonializm, [w:] A. Burzyńska, M.P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2007.
Markowski M.P., Wojny nowoczesnych plemion. Spór o rzeczywistość w epoce populizmu, Kraków 2019.
Nussbaum M.C., Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów, przeł. Ł. Pawłowski, Warszawa 2016.
Ricoeur P., Konflikt hermeneutyk: epistemologia interpretacji, przeł. J. Skoczylas, [w:] tegoż, Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie, wybór, opracowanie i wprowadzenie S. Cichowicz, przeł. E. Bieńkowska i in., Warszawa 1985.
Rorty R., Obiektywność, relatywizm i prawda, przeł. J. Margański, Warszawa 1999. Skowronek B., Nie elitarna, nie popularna - po prostu kultura, „Polonistyka” 2010, nr 5, s. 6-12.
Sławiński J., O problemach „sztuki interpretacji”, [w:] tegoż, Dzieło. Język. Tradycja, Warszawa 1974.
Szahaj A., Granice anarchizmu interpretacyjnego, „Teksty Drugie” 1997, nr 6.
Tomaszewska G.B., Praktyki czytania. Ponowoczesna interpretacja a szkoła, Gdańsk 2019.
Uryga Z., Godziny polskiego. Z zagadnień kształcenia literackiego, Warszawa - Kraków 1996.
Waligóra J., Ani rytuał, ani karnawał... O interpretacji tekstu literackiego w szkole (ponad- gimnazjalnej): warunki - strategie - perspektywy, Kraków 2014.