Słowa kluczowe
opowiadanie
opis
(auto)narracja
autoprezentacja
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł koncentruje się na tożsamościowotwórczej roli charakterystyki postaci, rozumianej jako opowieść-narracja o osobie, w edukacji polonistycznej. Pokazano eklektyczność i polimorficzność szkolnego gatunku wypowiedzi oraz jego funkcje pragmatyczne w codziennej praktyce komunikacyjnej. Wskazano przykładowe sposoby modelowania sytuacji dydaktycznych w celu funkcjonalizowania charakterystyki. Omówiono wpływ literacko zapośredniczonych szkolnych narracji uczniowskich o Innych na sposób rozumienia siebie i świata przez uczniów - autonarrację, a także bycie postrzeganym w określony sposób, czyli autoprezentację. Zarysowano zagrożenia i wyzwania stające przed polonistyką szkolną w związku z możliwością zaistnienia nieetycznych narracji o osobach w świecie realnym i wirtualnym.
Bibliografia
Bar J., Formy wypowiedzi w programie języka polskiego szkoły podstawowej i średniej (materiały pomocnicze dla studentów filologii polskiej WSP i WSN), Opole 1976.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bigos K., Tożsamość narracyjna w cyberprzestrzeni, Warszawa 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bruner J., Życie jako narracja, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1990, nr 4(138).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bruner J., Kultura edukacji, przeł. T. Brzostowska–Tereszkiewicz, Kraków 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Burek A., Narracja jako sposób autoprezentacji osób bezdomnych, „Rozprawy Komisji Językowej WTN” 2013, XL.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Burzyńska A., Kariera narracji. O zwrocie narratywistycznym w humanistyce, [w:] Narracja i tożsamość II. Antropologiczne problemy literatury, red. Wł. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Cegieła A., Słowa i ludzie. Wprowadzenie do etyki słowa, Warszawa 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Duszak A., Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Dydaktyka ćwiczeń w mówieniu i pisaniu. Skrypt dla studentów filologii polskiej. oprac. J. Bar, Opole 1982.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Dyduchowa A., Metody kształcenia sprawności językowej uczniów. Projekt systemu, model podręcznika, Kraków 1988.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Dynowska-Chmielewska K., Kram-Mikoś E., Pulit O., Stachowska J., Bez korepetycji ’99. Nowy sprawdzian umiejętności polonistycznych w województwie małopolskim w roku szkolnym 1998/1999, red. E. Kram-Mikoś, Kraków 1999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Filar D., Narracyjne aspekty językowego obrazu świata. Interpretacja marzenia we współczesnej polszczyźnie, Lublin 2013.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Grzegorczykowa R., Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Grzegórzek M., Gen autoprezentacji a gatunek uczniowskiej wypowiedzi pisemnej, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Kształcenie Językowe” 2016, nr 14(24).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Jagodzińska J., Wartościowanie w wypowiedziach uczniów szkoły podstawowej, [w:] Studia pragmalingwistyczne, red. J. Porayski-Pomsta, H. Zgółkowa, Warszawa 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Jagodzińska J., Spontaniczne pisanie w Internecie. O blogach nastolatków, [w:] Jestem – więc piszę. Między rzemiosłem a wyobraźnią, red. G. Tomaszewska, B. Kapela-Bagińska, Z. Pomirska, Gdańsk, 2009.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Juroszek W., Autoprezentacja młodzieży szkolnej. Emocjonalne i poznawcze konsekwencje deprecjonującej i faworyzującej autoprezentacji u młodzieży z wysokim i niskim lękiem społecznym, Kraków 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kaczor M., Takt retoryczny i sprawność językowa (na przykładzie autoprezentacji uczniów), [w:] Jestem – więc piszę. Między rzemiosłem a wyobraźnią, red. G. Tomaszewska, B. Kapela–Bagińska, Zofia Pomirska, Gdańsk 2009.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Karczyńska E., Odkrywanie siebie w narracji. Koncepcja tożsamości narracyjnej w myśli Paula Ricoeura i Charlesa Taylora, „Humaniora. Czasopismo Internetowe” 2014, nr 1(5).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Klus-Stańska D., Narracje w szkole, [w:] Narracja jako sposób rozumienia świata, red. J. Trzebiński, Gdańsk 2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Koziołek K., Czytanie z innym. Etyka. Lektura. Dydaktyka, Katowice 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kuziak M., Repczyński S., Jak pisać?, Bielsko-Biała 2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kwak K., Zakodowana tożsamość, czyli językowy obraz świata nastoletnich, [w:] Szkolna polonistyka zanurzona w języku, red. A. Janus-Sitarz, E. Nowak, Kraków 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Leary M., Wywieranie wrażenia na innych. O sztuce autoprezentacji, przeł. A. Kacmajor, M. Kacmajor, Gdańsk 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nagajowa M., Kształcenie języka ucznia w szkole podstawowej, Warszawa 1985.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Niesporek-Szamburska B., Komunikacja na lekcji języka polskiego – między przemocą a współdziałaniem, [w:] Język a Edukacja 4. Wychowanie językowe, red. J. Nocoń, Opole 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nocoń J., Gatunki wypowiedzi na lekcjach języka polskiego, „Zeszyty Szkolne. Edukacja humanistyczna. Kwartalnik” 2006, nr 1.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nocoń J., Problemy i dylematy współczesnej lingwodydaktyki języka polskiego, „Lingwistyka Stosowana” 2012, nr 5.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nocoń J., Dyskurs edukacyjny i jego społeczny zasięg, [w:] Język a Edukacja 2. Tekst edukacyjny, red. J. Nocoń, A. Tabisz, Opole 2013.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nowak E., Uczeń – kompetentny twórca tekstu, [w:] Edukacja polonistyczna wobec trudnej współczesności, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nowak E., Stworzyć tekst. Uczniowska kompetencja tekstotwórcza w edukacji polonistycznej, Kraków 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pawelec R., Zdunkiewicz-Jedynak D., Poradnik „Jak pisać?”, Warszawa 2003.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Rosner K., Narracja, tożsamość i czas, Kraków 2003.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Skowronek B., Tekst, dyskurs, narracja a szkolna edukacja językowa. Postulaty metodologiczne, [w:] Uczeń w świecie języka i tekstów, red. J. Nocoń, E. Łucka-Zając, Opole 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Skowronek B., O edukacji językowo-komunikacyjnej zorientowanej kulturowo. W stronę ujęcia holistycznego, [w:] Język a Edukacja 1. Kształcenie językowe, red. J. Nocoń, B. Skowronek, Opole 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stojanowska E., Wprowadzenie, [w:] Możliwości i ograniczenia w kreowaniu własnej atrakcyjności interpersonalnej, red. E. Stojanowska, Warszawa 2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Synowiec H., Rozwój słownictwa nazywającego cechy osobowości w języku dzieci i młodzieży, Katowice 1985.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Szmajke A., Autoprezentacja: maski, miny, pozy, Olsztyn 1999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Szmajke A., Autoprezentacja: formy, style i skuteczność interpersonalna, [w:] Psychologia społeczna w zastosowaniach. Od teorii do praktyki, red. K. Lachowicz-Tabaczek, Wrocław 2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Szumska J., Kilka uwag o charakterystyce, [w:] Ćwiczenia w mówieniu i pisaniu w szkołach średnich. Wybór artykułów z zakresu nauczania języka polskiego, zest. i oprac. J. Kijas, Warszawa 1963.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Szyszkowski Wł., Analiza dzieła literackiego w szkole, Warszawa 1964.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Teusz G., Narracja jako teleologiczny model konstruowania jednostkowego obrazu świata, [w:] Narracje – (Auto)biografia – Etyka, red. L. Koczanowicz, R. Nahirny, R. Włodarczyk, Wrocław 2005.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Trzebiński J., Autonarracje nadają kształt życiu człowieka, [w:] Narracja jako sposób rozumienia świata, red. J. Trzebiński, Gdańsk 2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Trzebiński J., Narracyjne konstruowanie rzeczywistości, [w:] Narracja jako sposób rozumienia świata, red. J. Trzebiński, Gdańsk 2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Wantuch W., Genologia w służbie integracji, [w:] Metodyka a nauka o literaturze i nauka o języku, red. D. Michułka, K. Bakuła, Wrocław 2005.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Wiśniewska H., Karwatowska M., O typowości tekstów uczniowskich, [w:] Wartościowanie w dyskursie edukacyjnym, red. J. Ożdżyński, S. Śniatkowski, Kraków 1999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Witosz B., Opis w prozie narracyjnej na tle innych odmian deskrypcji, Katowice 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Witosz B., Między opowiadaniem a opisem (O wykorzystaniu teorii współczesnej lingwistyki w typologii gatunków mowy), [w:] Praktyki opowiadania, red. B. Owczarek, Z. Mitosek, W. Grajewski, Kraków 2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Witosz B., O tekście opisu w procesie dydaktycznym, [w:] W kręgu zagadnień dydaktyki języka i literatury polskiej. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Polańskiemu, red. H. Synowiec, Katowice 2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Żydek-Bednarczuk U., Uczeń i nauczyciel w świetle dyskursów, [w:] Studia Pragmalingwistyczne 5. Mowa i język w perspektywie dydaktycznej, logopedycznej i rozwojowej, red. J. Porayski-Pomsta, Warszawa 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##