Obrazy mowy (na przykładzie poezji dwudziestowiecznej)

Abstrakt

W prezentowanym szkicu tytułowa kategoria obraz mowy wiązana jest z jednej strony ze sposobem wykorzystaniem w poezji mowy cudzej, poprzez którą twórca komunikuje się z czytelnikiem (przytoczonej in extenso lub poddanej transformacji - co zależy od autorskiej inwencji i celu wypowiedzi literackiej), z drugiej natomiast obraz mowy postrzegany jest jako efekt przyjętej przez autora strategii artystycznej.

Analizowany wiersz Wisławy Szymborskiej pozwala pokazać, jakie są konsekwencje wprowadzenia w przestrzeń tekstu poetyckiego nieliterackich gatunków mowy oraz języka zadomowionego w przestrzeni publicznej, który nabiera w poezji znaczenia naddanego. Z kolei obserwacje poczynione w toku lektury wierszy Janusza Szubera przekonują, że autor - skoncentrowany na zewnętrzności - nadaje poezji nie tyle opisowy, ile narracyjny charakter, przełamując w ten sposób subiektywizm czystej liryki. Jego poezja przekształca się w opowieść wychyloną ku światu, staje się interesującą lekcją pamięci kulturowej oraz lekcją figur i mediów pamięci.