Słowa kluczowe
adaptacja językowa
dziecko z doświadczeniem migracji
język polski jako drugi
Jak cytować
Abstrakt
This article is devoted to the topic of organising the language adaptation of children with migration experience. In it, the author discusses early second language acquisition and the factors to be considered in supporting language adaptation. She focuses on the promotion of specific language skills, i.e. prosodic, lexical and grammatical competence as well as reading skills.
Bibliografia
Blom E., Effects of input on the early grammatical development of bilingual children, „International Journal of Bilingualism”, 2010, nr 14, s. 422-446.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Castilla A.P, Perez-Leroux A.T., Restrepo M.A., Individual differences and the developmental interdependence hypothesis, “International Journal of Bilingual Education and Bilingualism”, 2009, nr 12 (1), s. 1-16.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Chodkiewicz H., O sprawności czytania w nauczaniu języka obcego, WSiP, Warszawa 1986.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Chung, S.C., X. Chen, E. Geva, Deconstructing and reconstructing cross-language transfer in bilingual reading development: An interactive framework, “Journal of Neurolinguistics” 2019, nr 50, 149-161.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Cieszyńska J. Od słowa przeczytanego do wypowiedzianego. Droga nabywania systemu językowego przez dzieci niesłyszące w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym, Kraków 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Cieszyńska-Rożek J., Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa. Wydawnictwo Omega Stage Systems, Kraków 2013.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Cieszyńska-Rożek J., Symultaniczno-Sekwencyjna Nauka Czytania® 20 lat później. Wydawnictwo Centrum Metody Krakowskiej®, Kraków 2023.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Cummins J., Cognitive/Academic Language Proficiency, Linguistic Interdependence, the Optimum Age Question and Some Other Matters, „Working Papers on Bilingualism” 1979, nr 19, s. 121-129.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Cummis J., Language, power, and pedagogy. Bilingial children in the crossfire, Multilingual Matters Ltd., Buffalo, NY. 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Cychnerska A., E. Kubicka, Prozodia w polskiej refleksji glottodydaktycznej, „Język Polski” 2022, nr 102(2), s. 64-76.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Cygal-Krupa Z., Słownictwo tematyczne języka polskiego. Zbiór wyrazów w układzie rangowym, alfabetycznym i tematycznym, Kraków 1986.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
De Houwer A., Language input environments and language development in bilingual acquisition, „Applied Linguistics Review” 2011, nr 2, s. 221–240.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gass S. M., Input and interaction, [w:] The Handbook of Second Language Acquisition, red. C. J. Doughty, M. H. Long, Blackwell, Oxford 2003, s. 224–255.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Genesee F., Second Language Learning through Immersion: A Review of U.S. Programs, “Review of Educational Research” 1985, nr 55(4), s. 541–561.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Geppertowa L., Rozwój rozumienia i wyrażania stosunków określonych przyimkami u dzieci 2-3-letnich, „Studia Psychologiczne” 1957, nr II, s. 8-31.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Geppertowa L., Rola spójników hipotaktycznych w ujmowaniu stosunków przez dzieci, Kraków 1959.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gębal P. E., Nauczanie języka polskiego jako obcego, drugiego i odziedziczonego na tle rozwoju glottodydaktyki ogólnej i polonistycznej. Rozważania terminologiczne, „Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia” 2016, nr VII, s. 52-66.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gębal P. E., Miodunka W. T., Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego, PWN, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Giles H., Mulac A., Bradac J.J., Johnson P., Speech accommodation theory: The next decade and beyond, [w:] Communication Yearbook, red. M. McLaughlin, Newbury Park, CA: Sage, 1987, nr 10, s.13-48.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Giles H., Coupland N., Coupland J., Accommodation theory: communication,context, and consequence, [w:] Contexts of accommodation: developments in applied sociolinguistics, red. H. Giles, J. Coupland, N. Coupland, Cambridge: Cambridge University Press, 1991, s. 1-68.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gomez J., Natu V., Jeska B. M. Barnett K. Grill-Spector, Development differentially sculpts receptive fields across early and high-level human visual cortex, “Nature Communications” 2018, nr 9, art. 788, https://doi.org/10.1038/s41467-018-03166-3.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Grosjean F., Studying Bilinguals, Oxford 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Hoff E., Welsh S., Place S., Ribot K., Properties of dual language input that shape bilingual development and properties of environments that shape dual language input, [w:] Input and Experience in Bilingual Development TiLAR Series, red. T. Gruter, J. Paradis, John Benjamins, Publishers, Amsterdam, The Netherlands 2014, s. 119-140.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Hyltenstam K., Abrahamsson N., Maturational constraints in SLA, [w:] The Handbook of Second Language Acquisition, red. C. J. Doughty, M. H. Long, Blackwell, Oxford 2003, s. 539-588.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Jackson N.E., Roler C.M., Reading with Young Children. “Reading. Research-Based Decision Making Series” 1993, nr 9302, https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED366157.pdf (dostęp: 30.07.2023)
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Janowska I., Rozwijanie językowych działań receptywnych w podejściu zadaniowym, „Języki obce w szkole” 2016, nr 1, s. 32-38.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Janowska I., Lipińska E., Rabiej A., Seretny A., Turek P. (red.), Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1–C2, Księgarnia Akademicka, Kraków 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Janowska I., Plak M., Działania mediacyjne w uczeniu się i nauczaniu języków obcych. Od teorii do praktyki, Seria Biblioteka LingVariów. Glottodydaktyka T. 22, Księgarnia Akademicka, Kraków 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Johnson J. S., Newport, E. L., Critical period effects in second language learning: the influence of maturational state on the acquisition of English as a second language, “Cognitive Psychology” 1989, nr 21, s. 60-99.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Johnson R., Swain M. (red.), Immersion Education: International Perspectives, Cambridge Applied Linguistics, Cambridge University Press, Cambridge 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Jusczyk P. W., Przyswajanie języka: dźwięki mowy i początki fonologii [w:] Psychologia języka dziecka, red. B. Bokus, G. W. Shugar, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007, s. 63-99.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kaczmarek L., Nasze dziecko uczy się mowy, wyd. V, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1988
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Karpińska-Szaj, K., Sujecka-Zając, J. 2019, Dialog dydaktyczny w uczeniu się języka obcego, „Neofilolog”, nr 52/1, s. 61–73.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Komorowska H., Nauczanie gramatyki języka obcego a interferencja, WSiP, Warszawa 1980.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Komorowska H. Metody nauczania języków obcych. Wydawnictwo Edukacyjne Fraszka 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kortas W., Social reading w kontekście nowych technologii: historia, rodzaje, projekty, „Toruńskie Studia Bibliologiczne” 2017, nr 2 (19), http://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/TSB/article/view/TSB.2017.024/14186 (dostęp: 25.07.2023)
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Krashen S. D., Long M. A., Scarcella R. C. Age, rate and eventual attainment in second language acquisition, “TESOL Quarterly” 1979, nr 13(4), s. 573-582.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kurkowski Z. M., Audiogenne uwarunkowania zaburzeń komunikacji językowej, Wyd. UMCS, Lublin 2013.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kurcz I., Lewicki A., Sambor J., Szafran K., Woronczak J., Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej, PAN IJP 1990.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Łuczyński E., Akwizycja gramatyki języka polskiego, „Psychologia Rozwojowa” 2010, nr 15(1), s. 9-18.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Machowska J. Nabywanie kategorii przypadka. Okres wczesnoszkolny, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Majkiewicz A., Różne odmiany tekstów na lekcjach języka polskiego, czyli o potrzebie zachowania autentyczności językowej, [w:] Inne optyki. Nowe programy, nowe metody, nowe technologie w nauczaniu kultury polskiej i języka polskiego jako obcego, red. R. Cudak, J. Tambor, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2001, s. 125–135.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Mampe B., Friederici A. D., Christophe A., Wermke K., Newborns' cry melody is shaped by their native language, “Current Biology”, 2009, nr. 19 z 23, s. 1994-1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Matthew B., Drama in the L2 Classroom: A Defense and Practicum, “Mask and Gavel” 2016, nr 5, z. 1, s. 5-22.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Michael E. B., Gollan T. H., Being and Becoming Bilingual. Individual Differences and Consequences for Language Production [w:] Handbook of bilingualism. Psycholinguistic approaches, red. J.F. Kroll, A.M.B. De Groot, Oxford 2005, s. 389-407.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Miodunka W.T., Polszczyzna jako język drugi. Definicja języka drugiego, [w:] Silva rerum philologicarum. Studia ofiarowane prof. M. Strycharskiej- Brzezinie z okazji Jej jubileuszu, red. J. S. Gruchała, H. Kurek, „Biblioteka LingVariów”, t. 10, Kraków 2010, s. 233–245.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Muñoz C. Age-related differences in foreign language learning. Revisiting the empirical evidence. “IRAL-International Review of Applied Linguistics in Language Teaching” 2008, nr 46, z 3, s. 197-220.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Muñoz C., Audiovisual input in L2 learning, “Language, Interaction and Acquisition” 2022, nr 13, z 1, s.125-143.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Muñoz C., Pujadas G., Pattemore A., Audio-visual input for learning L2 vocabulary and grammatical constructions, “Second Language Research” 2023, t. 39, z. 1, s.13-37.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Muszyński M., Campfield D., Szpotowicz M., Język angielski w szkole podstawowej – proces i efekty nauczania, Instytut Badań Edukacyjnych 2015, dostęp online 30 czerwca 2023: https://www.researchgate.net/publication/289505191_Jezyk_angielski_w_szkole_podstawowej_-_proces_i_efekty_nauczania_Wyniki_podluznego_badania_efektywnosci_nauczania_jezyka_angielskiego_2011-2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Noémi K., Games in Teaching English as a Foreign Language, “New Methods in Language Learning”, VDM Verlag 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Ojima S., Matsuba-Kurita H., Nakamura N., Hoshino T., Hagiwara H., Age and amount of exposure to a foreign language during childhood: Behavioral and ERP data on the semantic comprehension of spoken English by Japanese children, “Neuroscience research” 2011, nr 70, s. 197-205.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Orłowska-Popek Z., Błasiak-Tytuła M., Dziennik wydarzeń jako technika kształtowania kompetencji komunikacyjnej w sytuacji dwujęzyczności, „Conversatoria Linguistica”, Uniwersytet Przyrodniczy w Siedlcach 2017, s. 157-170.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Orłowska-Popek Z., Programowanie języka w terapii logopedycznej. Na przykładzie rozwoju języka dzieci niesłyszących, Kraków 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Owens R. E., Language development: An introduction (8th ed.), Boston 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Paradis J., Genesee F., Syntactic acquisition in bilingual children: Autonomous or interdependent?, „Studies in Second Language Acquisition” 1996, nr 18, s. 1–25.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Paradis J., Genesee F., Crago M.B., Dual language development & disorders (2nd ed.) Baltimore, London, Sydney 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pearson B. Z., Jak wychować dziecko dwujęzyczne, Poznań 2013.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Przetacznikowa M., Przymiotniki w mowie dziecka w wieku przedszkolnym, „Studia Pedagogiczne” 1955, nr. II, s. 74-115.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Przetacznikowa M., Rozwój i rola przysłówków w mowie i myśleniu dziecka do lat trzech, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, XV 1956, s. 139-193.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Przetacznikowa M., Rozwój struktury i funkcji zdań w mowie dziecka, [w:] O rozwoju języka i myślenia dziecka, red. S. Szuman, Warszawa 1968, s. 383-629.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Rathore C. S., Teacher-in-Role as a Tool for Scaffolding Role Plays in the English Classroom, “JALT PIE SIG: Mask and Gavel” 2021, nr 9 (1), 28–43.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Richards J., Rodgers T., Total Physical Response, [w:] Approaches and Methods in Language Teaching, Cambridge Language Teaching Library, Cambridge University Press, Cambridge 2001, s. 73-80
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Scheele A. F., Leseman P. P. M., Mayo A. Y., The home language environment of monolingual and bilingual children and their language proficiency, „Applied Psycholinguistics” 2010, nr 31, s. 117-140.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Seretny A., E. Lipińska, ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Universitas 2016
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Singleton D., Ryan L., Language Acquisition: The Age Factor, Multilingual Matters, Clevedon 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Smoczyński P., Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego, Łódź 1955.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Święcicka M., Wyrazy częste w słownictwie dzieci w wieku przedszkolnym, [w:] Varia linguistica, red. Ł. M. Szewczyk, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy 1998, s. 99-113.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Święcicka M., Refleksje leksykalno-statystyczne nad wypowiedziami dzieci w wieku przedszkolnym: Część 1 – słownictwo częste, „Język Polski” 2022, nr 102(2), s. 77–92.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Tedick, D. J., D. Christian, T. Williams Fortune (red.), Immersion Education: Practices, Policies, Possibilities, Multilingual Matters 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Thordardottir E., The relationship between bilingual exposure and vocabulary development, „International Journal of Bilingualism” 2011, nr 15, s. 426-445.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Weinreich U., Languages in contact: Findings and problems, 8th edition, The Hague, Mouton 1974.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Wright A., D. Betteridge M. Buckby, Games for Language Learning, Cambridge Handbooks for Language Teachers, Cambridge University Press 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Zarębina M., Kształtowanie się system językowego dziecka, Wrocław – Warszawa – Kraków 1965.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Zarębina M., Najczęstsze wyrazy polszczyzny mówionej, „Język Polski” 1971, nr 51(5), s. 336–347.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Zarębina M., Próba statystycznej analizy słownictwa polszczyzny mówionej (synteza danych liczbowych), Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1985.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Zgółkowa H., Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym w latach 2010–2015: Listy frekwencyjne, Wydawnictwo Naukowe UAM 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2023 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia