Słowa kluczowe
psychology
psychological competence
teacher training psychologia
kompetencje psychologiczne
szkolenie nauczycieli
psychological competence
teacher training psychologia
kompetencje psychologiczne
szkolenie nauczycieli
Jak cytować
Zdunik, J. (2020). Literatura, terapia, pomoc. Kilka refleksji wokół psychologicznych kompetencji nauczycieli języka polskiego. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Ad Didacticam Litterarum Polonarum Et Linguae Polonae Pertinentia, 11(315), 204–216. https://doi.org/10.24917/20820909.11.16
Abstrakt
The article concerns the psychological skills of Polish language teachers. It indicates the need for teachers to develop psychological skills due to the specifics of the subject and frequent conversations on psychologically difficult topics. The analysis distinguishes three implications for school practice: the first relates to the new organization of the teaching process by enabling students to take individual conversations about the psychological consequences of the readings, the second discusses the personality traits of the teacher, helpful in psychological conversations, and the third proposes practical classes in psychological skills that could help shape soft skills of Polish language teachers.
Bibliografia
Ambroziak K., Jerzak M., Zając K., Zaburzenia depresyjne, [w:] Zaburzenia psychiczne i rozwojowe u dzieci a rzeczywistość szkolna, red. M. Jerzak, Warszawa 2016, s. 56-74.
Ambroziak K., Kołakowski K., Depresja nastolatków. Jak rozpoznać, zrozumieć i pokonać, Sopot 2018.
Andriga E., Effects of ‘Narrative Distance’ on Readers’ Emotional Involvement and Response, „Poetics” 1996, s. 431-452.
Bernacka R.E., Pufal-Struzik I., Gierczyk M., Osobowość nauczyciela w ujęciu psychologicznym, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J. Paedagogia-Psychologia” 2019, z. 4, s. 97-115.
Brzezińska A., Appelt K., Ziółkowska B., Psychologia rozwoju człowieka, Sopot 2017.
Czabała J.C., Czynniki leczące w psychoterapii, Warszawa 2006.
Demetrio D., Opowiadanie jako metoda lecznicza, [w:] tegoż, Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o sobie, przeł. A. Skolimowska, Kraków 2000, s. 31-43.
Geller S., Król M., Kontakt interpersonalny w wywiadzie diagnostycznym, [w:] Swobodne techniki diagnostyczne. Wywiad i obserwacja, Warszawa 2013, s. 7-43.
Gojawiczyńska P., Dziewczęta z Nowolipek, Warszawa 2016.
Gromadzka B., Cyberuczeń, cyberstudent, cybernauczyciel w rzeczywistości edukacyjnej XXI wieku. Koniec ery pośredników, [w:] Polonistyka dziś - kształcenie dla jutra, t. 2, red. K. Biedrzycki, W. Bobiński, A. Janus-Sitarz, R. Przybylska, Kraków 2014, s. 11-23.
Hanauer D., Attention and Literary Education. A Model of Literary Knowledge Development, „Language Awereness” 1999, vol. 8, s. 15-29.
Janus-Sitarz A., Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze, Kraków 2009.
Kawka M., Dyskurs szkolny - zagadnienia języka, Kraków 1999.
King C., Umiejętności terapeutyczne nauczyciela, przeł. J. Bartosik, Gdańsk 2003.
Kleszcz-Szczyrba R., Pomagać sobą. Rozważania na temat czynników niespecyficznych w psychoterapii związanych z osobą psychoterapeuty, „Psychoterapia” 2010, s. 61-72.
Konieczna-Sucharska M., Miękkie i twarde kompetencje nauczycieli, „Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie” 2015, t. 19, s. 229-241.
Koziołek K., Czytanie z innym. Etyka, lektura, dydaktyka, Katowice 2006.
Koziołek K., Sytuacje dydaktyczne. O niektórych konsekwencjach „zwrotu etycznego” dla nauczania literatury, „Teksty Drugie” 2004, z. 6, s. 182-198.
Kruszewski K., Metody nauczania, [w:] Metodyka literatury. Opracowania, wybór i wstęp J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2001, s. 110-151.
Langholz L., Psychologia w badaniach literackich i nauczaniu języka polskiego, „Polonista” 1939, z. 2, s. 58-66.
Lasota A., Pisarzowska E., Pożądane cechy osobowości nauczyciela-pedagoga w ujęciu klasycznych i współczesnych koncepcji, „Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna” 2016, nr 1(7), s. 77-88.
Łazarska D., Problem przygotowania zawodowego nauczycieli polonistów, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Lingaue Polonae Pertinentia II” 2010, nr 79, s. 144-151.
Markowski M.P., Zwrot etyczny w badaniach literackich, „Pamiętnik Literacki” 2000, z. 1 (91), s. 239-244.
Mihułka K., Walory osobowe nauczyciela w opinii uczniów. Przegląd współczesnych badań, „Języki Obce w Szkole” 2018, nr 4, s. 99-103.
Musiał E., Umiejętność skutecznego porozumiewania się z uczniem jako wyraz profesjonalizmu zawodowego nauczycieli, [w:] Pedagogika dialogu. Dialog jako droga rozumienia i samorozumienia, red. D. Jankowska, M. Grzelak-Klus, Warszawa 2016, s. 182-190.
Nocoń J., Dialog lekcyjny w perspektywie lingwistycznej, [w:] Filologiczny widnokrąg. Obrazy stare i nowe, red. K. Kossakowska-Jarosz, J. Nocoń, Opole 2012, s. 361-372.
Pennebaker J., Smyth J.M., Terapia przez pisanie, przeł. A. Haduła, Kraków 2018.
Podemska-Kałuża A., Bariery w dialogu edukacyjnym ze współczesnym licealistą, [w:] Pedagogika dialogu. Dialog jako droga rozumienia i samorozumienia, red. D. Jankowska, M. Grzelak-Klus, Warszawa 2016, s. 209-221.
Poraj G., Od pasji do frustracji. Modele psychologicznego funkcjonowania nauczycieli, Łódź 2009.
Rakowska J., Problemy metodologiczne badań nad skutecznością psychoterapii, [w:] Psychoterapia. Badania i szkolenie. Podręcznik akademicki, red. L. Grzesiuk, Warszawa 2006, s. 71-81.
Rutkowiak J., O dialogu edukacyjnym. Rusztowanie kategorialne, [w:] Pytanie, dialog, wy- chowanie, red. J. Rutkowiak, Warszawa 1992, s. 13-53.
Schrijvers M., Fialho O., Janssen T., Rijlaarsdam G., The Impact of Literature Education on Students’ Perceptions of Self and Others. Exploring Personal and Social Learning Experiences in Relation to Teacher Approach, „L1 - Educational Studies in Language and Literature” 2016, vol. 17, s. 1-37.
Sinica M., Koncepcja psychologiczna w dydaktyce literatury polskiej i jej oddziaływanie na praktykę szkolną wczoraj i dziś, „Edukacja Humanistyczna” 2010, t. 6-7, s. 115-120.
Sinica M., Kultura literacka uczniów szkół średnich, Zielona Góra 1987. Stemplewska-Żakowicz K., Diagnoza psychologiczna. Diagnozowanie jako kompetencja
profesjonalna, Gdańsk 2009.
Sztander W., Rozmowy, które pomagają, Warszawa 1999.
Śliwerski B., Dialog - jego istota, formy i uwarunkowania, [w:] Pedagogika dialogu. „Po- między” w intersubiektywnej przestrzeni edukacyjnej, red. J. Gara, D. Jankowska, E. Zawadzka, Warszawa 2019, s. 18-28.
Śnieżyński M., Dialog edukacyjny, Kraków 2001.
Tokarska U., Wybrane strategie wykorzystania tekstów literackich w narracyjnych oddziaływaniach profilaktycznych, [w:] Narracja. Teoria i praktyka, red. B. Janusz, K. Gdowska, B. de Barbaro, Kraków 2008, s. 471-491.
Trzebiński J., Narracyjne konstruowanie rzeczywistości. Autonarracje nadają kształt życiu człowieka, [w:] Narracja jako sposób rozumienia świata, red. J. Trzebiński, Gdańsk 2002, s. 43-80.
Walewski P., Polska psychiatria dziecięca na zakręcie? Już za nim. Właśnie runęła w prze- paść, „Polityka”, 13.12.2018,
https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczen- stwo/1775494,1,psychiatria-dziecieca-na-zakrecie-juz-za-nim-wlasnie-runela-w- -przepasc.read [dostęp: 11.01.2020].
White H., Znaczenie narracyjności dla przedstawiania rzeczywistości, [w:] tegoż, Poetyka pisarstwa historycznego, przeł. M. Wilczyński, red. E. Domańska, M. Wilczyński, Kraków 2010, s. 135-170.
Wilski M., Osobowość i specyficzne problemy psychologiczne nauczycieli, [w:] Psychologia nauczyciela i ucznia. Podręcznik akademicki, red. S. Kowalik, Warszawa 2011, s. 334-371.
Włodarczyk A., Styl terapeutyczny w pracy nauczyciela polonisty, Kraków 2007.
Zdunik J., Emocjonalny i profesjonalny odbiór literatury w szkole w świetle badań psychologicznych, [w:] Polonistyka dziś - kształcenie dla jutra, t. 2, red. K.Biedrzycki, W. Bobiński, A. Janus-Sitarz, R. Przybylska, współpr. A. Kania, E. Strawa, Kraków 2014, s. 241-251.
Ambroziak K., Kołakowski K., Depresja nastolatków. Jak rozpoznać, zrozumieć i pokonać, Sopot 2018.
Andriga E., Effects of ‘Narrative Distance’ on Readers’ Emotional Involvement and Response, „Poetics” 1996, s. 431-452.
Bernacka R.E., Pufal-Struzik I., Gierczyk M., Osobowość nauczyciela w ujęciu psychologicznym, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J. Paedagogia-Psychologia” 2019, z. 4, s. 97-115.
Brzezińska A., Appelt K., Ziółkowska B., Psychologia rozwoju człowieka, Sopot 2017.
Czabała J.C., Czynniki leczące w psychoterapii, Warszawa 2006.
Demetrio D., Opowiadanie jako metoda lecznicza, [w:] tegoż, Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o sobie, przeł. A. Skolimowska, Kraków 2000, s. 31-43.
Geller S., Król M., Kontakt interpersonalny w wywiadzie diagnostycznym, [w:] Swobodne techniki diagnostyczne. Wywiad i obserwacja, Warszawa 2013, s. 7-43.
Gojawiczyńska P., Dziewczęta z Nowolipek, Warszawa 2016.
Gromadzka B., Cyberuczeń, cyberstudent, cybernauczyciel w rzeczywistości edukacyjnej XXI wieku. Koniec ery pośredników, [w:] Polonistyka dziś - kształcenie dla jutra, t. 2, red. K. Biedrzycki, W. Bobiński, A. Janus-Sitarz, R. Przybylska, Kraków 2014, s. 11-23.
Hanauer D., Attention and Literary Education. A Model of Literary Knowledge Development, „Language Awereness” 1999, vol. 8, s. 15-29.
Janus-Sitarz A., Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze, Kraków 2009.
Kawka M., Dyskurs szkolny - zagadnienia języka, Kraków 1999.
King C., Umiejętności terapeutyczne nauczyciela, przeł. J. Bartosik, Gdańsk 2003.
Kleszcz-Szczyrba R., Pomagać sobą. Rozważania na temat czynników niespecyficznych w psychoterapii związanych z osobą psychoterapeuty, „Psychoterapia” 2010, s. 61-72.
Konieczna-Sucharska M., Miękkie i twarde kompetencje nauczycieli, „Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie” 2015, t. 19, s. 229-241.
Koziołek K., Czytanie z innym. Etyka, lektura, dydaktyka, Katowice 2006.
Koziołek K., Sytuacje dydaktyczne. O niektórych konsekwencjach „zwrotu etycznego” dla nauczania literatury, „Teksty Drugie” 2004, z. 6, s. 182-198.
Kruszewski K., Metody nauczania, [w:] Metodyka literatury. Opracowania, wybór i wstęp J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2001, s. 110-151.
Langholz L., Psychologia w badaniach literackich i nauczaniu języka polskiego, „Polonista” 1939, z. 2, s. 58-66.
Lasota A., Pisarzowska E., Pożądane cechy osobowości nauczyciela-pedagoga w ujęciu klasycznych i współczesnych koncepcji, „Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna” 2016, nr 1(7), s. 77-88.
Łazarska D., Problem przygotowania zawodowego nauczycieli polonistów, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Lingaue Polonae Pertinentia II” 2010, nr 79, s. 144-151.
Markowski M.P., Zwrot etyczny w badaniach literackich, „Pamiętnik Literacki” 2000, z. 1 (91), s. 239-244.
Mihułka K., Walory osobowe nauczyciela w opinii uczniów. Przegląd współczesnych badań, „Języki Obce w Szkole” 2018, nr 4, s. 99-103.
Musiał E., Umiejętność skutecznego porozumiewania się z uczniem jako wyraz profesjonalizmu zawodowego nauczycieli, [w:] Pedagogika dialogu. Dialog jako droga rozumienia i samorozumienia, red. D. Jankowska, M. Grzelak-Klus, Warszawa 2016, s. 182-190.
Nocoń J., Dialog lekcyjny w perspektywie lingwistycznej, [w:] Filologiczny widnokrąg. Obrazy stare i nowe, red. K. Kossakowska-Jarosz, J. Nocoń, Opole 2012, s. 361-372.
Pennebaker J., Smyth J.M., Terapia przez pisanie, przeł. A. Haduła, Kraków 2018.
Podemska-Kałuża A., Bariery w dialogu edukacyjnym ze współczesnym licealistą, [w:] Pedagogika dialogu. Dialog jako droga rozumienia i samorozumienia, red. D. Jankowska, M. Grzelak-Klus, Warszawa 2016, s. 209-221.
Poraj G., Od pasji do frustracji. Modele psychologicznego funkcjonowania nauczycieli, Łódź 2009.
Rakowska J., Problemy metodologiczne badań nad skutecznością psychoterapii, [w:] Psychoterapia. Badania i szkolenie. Podręcznik akademicki, red. L. Grzesiuk, Warszawa 2006, s. 71-81.
Rutkowiak J., O dialogu edukacyjnym. Rusztowanie kategorialne, [w:] Pytanie, dialog, wy- chowanie, red. J. Rutkowiak, Warszawa 1992, s. 13-53.
Schrijvers M., Fialho O., Janssen T., Rijlaarsdam G., The Impact of Literature Education on Students’ Perceptions of Self and Others. Exploring Personal and Social Learning Experiences in Relation to Teacher Approach, „L1 - Educational Studies in Language and Literature” 2016, vol. 17, s. 1-37.
Sinica M., Koncepcja psychologiczna w dydaktyce literatury polskiej i jej oddziaływanie na praktykę szkolną wczoraj i dziś, „Edukacja Humanistyczna” 2010, t. 6-7, s. 115-120.
Sinica M., Kultura literacka uczniów szkół średnich, Zielona Góra 1987. Stemplewska-Żakowicz K., Diagnoza psychologiczna. Diagnozowanie jako kompetencja
profesjonalna, Gdańsk 2009.
Sztander W., Rozmowy, które pomagają, Warszawa 1999.
Śliwerski B., Dialog - jego istota, formy i uwarunkowania, [w:] Pedagogika dialogu. „Po- między” w intersubiektywnej przestrzeni edukacyjnej, red. J. Gara, D. Jankowska, E. Zawadzka, Warszawa 2019, s. 18-28.
Śnieżyński M., Dialog edukacyjny, Kraków 2001.
Tokarska U., Wybrane strategie wykorzystania tekstów literackich w narracyjnych oddziaływaniach profilaktycznych, [w:] Narracja. Teoria i praktyka, red. B. Janusz, K. Gdowska, B. de Barbaro, Kraków 2008, s. 471-491.
Trzebiński J., Narracyjne konstruowanie rzeczywistości. Autonarracje nadają kształt życiu człowieka, [w:] Narracja jako sposób rozumienia świata, red. J. Trzebiński, Gdańsk 2002, s. 43-80.
Walewski P., Polska psychiatria dziecięca na zakręcie? Już za nim. Właśnie runęła w prze- paść, „Polityka”, 13.12.2018,
https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczen- stwo/1775494,1,psychiatria-dziecieca-na-zakrecie-juz-za-nim-wlasnie-runela-w- -przepasc.read [dostęp: 11.01.2020].
White H., Znaczenie narracyjności dla przedstawiania rzeczywistości, [w:] tegoż, Poetyka pisarstwa historycznego, przeł. M. Wilczyński, red. E. Domańska, M. Wilczyński, Kraków 2010, s. 135-170.
Wilski M., Osobowość i specyficzne problemy psychologiczne nauczycieli, [w:] Psychologia nauczyciela i ucznia. Podręcznik akademicki, red. S. Kowalik, Warszawa 2011, s. 334-371.
Włodarczyk A., Styl terapeutyczny w pracy nauczyciela polonisty, Kraków 2007.
Zdunik J., Emocjonalny i profesjonalny odbiór literatury w szkole w świetle badań psychologicznych, [w:] Polonistyka dziś - kształcenie dla jutra, t. 2, red. K.Biedrzycki, W. Bobiński, A. Janus-Sitarz, R. Przybylska, współpr. A. Kania, E. Strawa, Kraków 2014, s. 241-251.
Downloads
Download data is not yet available.