Rozumienie paradoksu wśród uczniów szkoły podstawowej

Abstrakt

Autorki podejmują kwestie dotyczące definiowania, warunków dostrzegania paradoksu, a także stopnia zrozumienia konstrukcji opartych na paradoksie przez uczniów oraz funkcji, jakie może spełnić mówienie oparte na sprzecznościach.

Paradoks we współczesnej liryce jest środkiem mocno ekspansywnym, jego wszechobecna popularność odbija się w twórczości najważniejszych poetów: Miłosza, Herberta, Szymborskiej, Twardowskiego, Różewicza etc. To zdecydowanie podkreśla ważność tej kategorii oraz potrzebę oglądu jej funkcjonowaniem. Dotychczas nie przeprowadzono badań nad rozumieniem paradoksu wśród uczniów, a sama problematyka paradoksu nie znalazła do chwili obecnej należytego miejsca w polskich badaniach literaturoznawczych.

Paradoks należy do tych pojęć, które mogą sprawiać trudności w odbiorze tekstów. Wydaje się, iż jest to pojęcie niedobrze przyswojone, choć często wykorzystywane i nadużywane w języku potocznym. W artykule akcentuje się obecność paradoksu w szkole, ponadto zaprezentowano także eksperyment badawczy ukazujący sposób dostrzegania paradoksu przez uczniów w szkole ponadgimnazjalnej. Punktem odniesienia sa ustalenia Bożeny Chrząstowskiej, która pokazała rozumienie pojęć teoretycznoliterackich wśród uczniów i Zenona Urygi, który zajmował się odbiorem liryki w klasach maturalnych. Rozumienie paradoksu ma ogromne znaczenia w kształceniu literackim, językowym, ale i kulturowym, nic nie jest bowiem paradoksem samo przez się, ale staje się nim w perspektywie określonego kontekstu.