Słowa kluczowe
teaching Polish as a native language
teaching Polish as a foreign language
learner with migration experience
adaptation
Krzyżacy [The Knights of the Cross]
Sienkiewicz
Jak cytować
Abstrakt
Theatre provides many educational benefits. A new Polish educational reality encourages combining the teaching of Polish as a native language and as a foreign language. The author explains the importance of theatre education and the needs of learners with migration experience. Then she describes the work on preparing the adaptation and staging of Krzyżacy [The Knights of the Cross] by Henryk Sienkiewicz, adapted to the needs of foreigners learning Polish as a foreign language. The author hopes that describing the experience will become an inspiration for Polish teachers in primary and/or secondary schools to create their own theatre projects following the needs of their pupils – both Polish and foreign. It is important to act less schematically, creatively crossing the boundaries of the literary text. This frees the subjectivity of the participants in the educational process.
Bibliografia
Bielecka ‑Prus J., Transmisja kultury w rodzinie i w szkole. Teoria Basila Bernsteina, Warszawa 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bielska E., Uczeń uchodźca – doświadczenia i emocje towarzyszące sytuacji uchodźczej a społeczno ‑kulturowe ulokowania szkoły, [w:] Kultura emocjonalna szkoły – czasoprzestrzenie doświadczania emocji, Katowice 2019, s. 101–117.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Caillois R., Gry i ludzie, przeł. A. Tatarkiewicz, M. Żurowska, Warszawa 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Cudak R., Hajduk ‑Gawron W., Problematyka adaptacji tekstu w edukacji literackiej cudzoziemców, [w:] Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki, red. E. Jaskóła i in., t. 1, Katowice 2016, s. 603–615.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Cummins J., BICS and CALP: Empirical and Theoretical Status of the Distinction, [w:] Encyclopedia of Language and Education, vol. 2: Literacy, red. S. May, N.H. Hornberger, New York 2008, s. 71–83.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fręś J.A., Dramat i teatr w szkole średniej, Warszawa 1992.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gałęziowska ‑Krzystolik A., Wacławek M., Zbliżanie ludzi poprzez język, literaturę i kulturę – o pozalekcyjnych projektach glottodydaktycznych, [w:] Nauczyć Polski i polskiego. Rzecz o dorobku i przyszłości Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego na jej 35‑lecie, red. J. Tambor, R. Cudak, Katowice 2024 [w druku].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gębal P., Podstawy dydaktyki języka polskiego jako drugiego. Podejście integracyjno‑inkluzyjne, Kraków 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gębka‑Wolak M., Metodyka pracy z uczniami z doświadczeniem migracji. Język polski w klasach 4–8, „Edukacja” 2019, nr 3 (150), s. 68–84.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Goffman E., Człowiek w teatrze życia codziennego, przeł. H. Datner ‑Śpiewak, P. Śpiewak, oprac. i wstęp J. Szacki, Warszawa 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Guzy ‑Steinke H., Wilk T., Uczeń i teatr. Realia a poszukiwania możliwości realizacji edukacji teatralnej w szkole, Toruń 2009.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Hendrykowski M., Adaptacja jako przekład intersemiotyczny, „Przestrzenie Teorii” 2013, nr 20, s. 179–183.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Janus ‑Sitarz A., Oswoić z teatrem, czyli uczeń w roli aktywnego odbiorcy i współtwórcy sztuki teatralnej, [w:] Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, red. A. Janus ‑Sitarz, Kraków 2004, s. 131–150.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Jędryka B.K., Dobry start uczniów z doświadczeniem migracji, „Języki Obce w Szkole” 2022, nr 2, s. 29–46.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kołodziej A., Niesporek ‑Szamburska B., Komunikacja między dziećmi i dorosłymi (na przykładzie kilku inscenizacji lekcyjnych i pozalekcyjnych), [w:] Skoro i tak gram… Edukacja kulturowa poprzez teatr, red. G. Tomaszewska, D. Szczukowski, Gdańsk 2009, s. 173–184.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kramsch C., Context and Culture in Language Teaching, Oxford 1993.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Krzyżacy wersja cieszyńska – letnia szkoła języka, literatury i kultury polskiej, Cieszyn 2016, https://www.youtube.com/watch?v=zOSOVxP0lvg&list=PL8Hn328mNyePj7qTL5D‑
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
‑iXRmULv6qCmyr&ab_channel=Szko%C5%82aJ%C4%99zykaiKulturyPolskiejU%C5 %9A (dostęp: 23.02.2024).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nauczanie i promocja języka polskiego w świecie. Diagnoza – stan – perspektywy, red. W. Miodunka i in., Katowice 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nieduziak E., Teatr szkolny jako forma praktyk performatywnych. Możliwe wyjście z kryzysu kultury emocjonalnej szkoły, [w:] Kultura emocjonalna szkoły – czasoprzestrzenie doświadczania emocji, red. I. Przybylska, Katowice 2019, s. 119–136.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pamuła ‑Behrens M., Szymańska M., Metoda JES ‑PL. Nauczanie uczniów z doświadczeniem migracji, „Języki Obce w Szkole” 2018, nr 2, s. 4–10.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Park R.E., Behind Our Masks, „Survey Graphic” 1926, vol. 56, s. 135–139.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pavis P., Współczesna inscenizacja. Źródła, tendencje, perspektywy, Warszawa 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pieniążek M., Polonistyka performatywna. O humanistycznych technologiach wytwarzania światów, Kraków 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pietrzak M., Rola teatru w edukacyjnej pracy bibliotekarza i nauczyciela, Warszawa 2007.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Przybora J., Piosenki prawie wszystkie, Warszawa 2009.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Rak M., Kulturemy podhalańskie, Kraków 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Samulczyk T., Rozwijanie osobowości poprzez uczestnictwo w zespole teatralnym, [w:] Skoro i tak gram… Edukacja kulturowa poprzez teatr, red. G. Tomaszewska, D. Szczukowski, Gdańsk 2009, s. 126–137.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Samulczyk ‑Pawluk T., Edukacja teatralna w szkole podstawowej, Kraków 2005.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Sawicki M., Hermeneutyka pedagogiczna, Warszawa 1996.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Seretny A., Metoda skorelowana w dydaktyce polszczyzny edukacyjnej, „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” 2023, t. 32, s. 1–17.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Seretny A., Polszczyzna w szkole, czyli język jako narzędzie poznania, [w:] Dydaktyka języka polskiego jako nierodzimego. Konteksty – dylematy – trendy, red. A. Seretny, E. Lipińska, Kraków 2021, s. 113–140.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Sikorski W., Arteterapia, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1: A–F, Warszawa 2003, s. 177–188.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Sporek P., „Swój” i „obcy”, Polak i nie‑Polak w wybranych tekstach obowiązkowych i uzupełniających podstawy programowej dla szkoły podstawowej (klasy VII–VIII), „Annales Universitatis Mariae Curie‑Skłodowska, sectio N – Educatio Nova” 2023, Vol. 7, s. 49–62.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stasiowska P., Uczeń z doświadczeniem migracji w polskim systemie edukacji – okiem praktyka, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia” 2022, t. 13, s. 57–71.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Szacki J., 2008, Słowo wstępne, [w:] E. Goffman, Człowiek w teatrze życia codziennego, przeł. H. Datner ‑Śpiewak, P. Śpiewak, oprac. i wstęp J. Szacki, Warszawa, s. 5–24.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Szczukowski D., Teatralne odnawianie znaczeń na lekcji języka polskiego, [w:] Skoro i tak gram… Edukacja kulturowa poprzez teatr, red. G. Tomaszewska, D. Szczukowski, Gdańsk 2009, s. 197–207.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Tatarkiewicz W., Historia estetyki, t. 1: Estetyka starożytna, Warszawa 2009.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Tischner J., Filozofia dramatu, Kraków 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Tomaszewska G., Słowo wstępne, [w:] Skoro i tak gram… Edukacja kulturowa poprzez teatr, red. G. Tomaszewska, D. Szczukowski, Gdańsk 2009, s. 7–16.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Wacławek M., Od adaptacji do spektaklu na motywach dzieła – z doświadczeń glottodydaktycznych, „Annales Universitatis Mariae Curie‑Skłodowska, sectio N – Educatio Nova” 2020, Vol. 5, s. 409–425.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Wojnar I., Wychowanie estetyczne młodego człowieka. Polska koncepcja i doświadczenie, Warszawa 1990.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Wysłouch S., Literatura a sztuki wizualne, Warszawa 1994.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Zarzycka G., Linguakultura – czym jest, jak ją badać i „otwierać”?, [w:] Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym. Materiały z międzynarodowej konferencji Stowarzyszenia „Bristol”, red. A. Dąbrowska, Wrocław 2004, s. 435–443.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia